Ενημερώθηκε στις 3/9/2023

Βακτηριακή Ενδοκαρδίτιδα (Infective Endocarditis) είναι η μόλυνση του εσωτερικού της καρδιάς (ενδοκάρδιο, βαλβίδες, τενόντιες χορδές, οπή μεσοκολπικής επικοινωνίας) που οφείλεται στην είσοδο μικροβίων (κυρίως Στρεπτόκοκκου ή Σταφυλόκοκκου ή Εντερόκοκκου) στο αίμα (βακτηριαιμία).

# Τα συμπτώματα της Βακτηριακής Ενδοκαρδίτιδας δεν είναι ειδικά, αλλά συνήθως υπάρχει πυρετός και ρίγος. Μπορεί να υπάρχουν εξάντληση, νυκτερινοί ιδρώτες, ανορεξία, απώλεια βάρους, μυαλγίες και αρθραλγίες.

# Η μόλυνση αφορά:

α) Το ενδοκάρδιο (εσωτερική επιφάνεια της καρδιάς) και τις βαλβίδες με βλάβη.

(Το ενδοκάρδιο μολύνεται ευκολότερα αν υπάρχει μη διορθωμένη κυανωτική συγγενής καρδιοπάθεια ή συγγενής καρδιοπάθεια που έγιναν shunts ή μπήκαν προσθέσεις.)

β) Οτιδήποτε ξένο υλικό έχει τοποθετηθεί ιατρικά, π.χ. τεχνητές βαλβίδες (με εγχείρηση ή διαδερμική τοποθέτηση), προσθετικό υλικό που χρησιμοποιείται για την επιδιόρθωση βαλβίδων (και ίσως σε καλώδια βηματοδοτών ή απινιδωτών).

# Τα μικρόβια αργότερα ενώνονται με αιμοπετάλια και ινώδες οπότε δημιουργούνται οι εκβλαστήσεις (Vegetations).

# Η Βακτηριακή Ενδοκαρδίτιδα προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια, βαλβιδική ανεπάρκεια, και εμβολικά επεισόδια από κερματισμό των εκβλαστήσεων.

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΗ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ?

ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΗ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΓΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ:

>> Υψηλού κινδύνου μόλυνσης – Χορήγηση εφ’ όρου ζωής:

# Αν υπήρξε Βακτηριακή Ενδοκαρδίτιδα στο παρελθόν

# Σε ύπαρξη προσθετικών βαλβίδων (τοποθετημένες με εγχείρηση ή διαδερμικά)

# Σε ύπαρξη οποιοδήποτε υλικού για διόρθωση βαλβίδας

# Σε ύπαρξη συγγενούς καρδιοπάθειας, χειρουργημένης ή μη (εξαιρείται η ύπαρξη μονήρους βαλβιδικής βλάβης) ιδίως αν είναι κυανωτική μη χειρουργημένη

# Σε ύπαρξη συσκευής υποβοήθησης καρδιάς

>> Υψηλού κινδύνου μόλυνσης – Χορήγηση για 6 μήνες:

 # Σε ύπαρξη Συσκευών σύγκλησης διαφράγματος (μεσοκολπικού ή μεσοκοιλιακού)

# Σε ύπαρξη Συσκευής σύγκλησης κολπικού ωτίου, αγγειακά μοσχεύματα, φίλτρου στην κάτω κοίλη φλέβα κλπ.

# Σε ύπαρξη προσθετικού υλικού στην καρδιά άσχετου με βαλβίδα

 >> Σε ασθενείς ΜΕΤΡΙΟΥ κινδύνου για Βακτηριακή Ενδοκαρδίτιδα ΔΕΝ χορηγείται αντιβιοτική προφύλαξη σαν ρουτίνα, αλλά ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΕΙ ΥΠ’ ΟΨΙΝ ανάλογα με την περίπτωση του κάθε ανθρώπου (οδηγία ΙΙβ):

#   Σε Βαλβιδοπάθεια ρευματικής ή εκφυλιστικής ή συγγενούς (ακόμη και σε διγλώχινα αορτική βαλβίδα) αιτιολογίας.

# Σε ύπαρξη βηματοδότη ή εμφυτεύσιμου απινιδωτή

# Σε Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

https://academic.oup.com/eurheartj/advance-article/doi/10.1093/eurheartj/ehad193/7243107

https://academic.oup.com/eurheartj/article/36/44/3075/2293384

ΤΟ ΤΡΥΠΗΜΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΑΤΟΥΑΖ

# Το τρύπημα του σώματος και ιδίως της γλώσσας όπως και το τατουάζ, πρέπει να αποφεύγονται ιδίως στους υψηλού κινδύνου για Βακτηριακή Ενδοκαρδίτιδα όπως και σε όσους έχουν βλάβη σε βαλβίδα.

Πάντως αν διενεργηθούν, χρειάζεται πλήρης αντισηψία, χωρίς να συνιστάται προληπτική αντιβίωση.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ ?

# Ενδοκαρδίτιδα μπορεί να συμβεί είτε από την μικρού βαθμού επαναλαμβανόμενη βακτηριαιμία είτε από μεγάλου βαθμού βακτηριαιμία κατά τις διάφορες ιατρικές “επεμβάσεις” ακόμη και χωρίς να υπάρχουν καρδιακές “βλάβες”.

Α) Είσοδος μικροβίων από το στόμα:

# Μικρού βαθμού επαναλαμβανόμενη βακτηριαιμία συμβαίνει σε καθημερινές δραστηριότητες όπως το βούρτσισμα των δοντιών και το μάσημα της τροφής, ιδίως αν η υγιεινή των δοντιών δεν είναι καλή.

### Συνεπώς έχει τεράστια σημασία η καλή υγιεινή στα δόντια και το στόμα.

# Μεγάλη βακτηριαιμία συμβαίνει σε εξαγωγή δοντιού, σε χειρισμούς στα ούλα ή γύρω από δόντι ή σε διάτρηση του βλεννογόνου ή σε ενδο-οδοντική θεραπεία (απονεύρωση) ή σε τοποθέτηση εμφυτεύματος κλπ.

## Σε περίπτωση που θα τοποθετηθεί προσθετική βαλβίδα ή ξένο υλικό στην καρδιά ή στα αγγεία συνιστάται, τουλάχιστον 2 εβδομάδες προηγουμένως, να γίνει διόρθωση όλων των πιθανών οδοντικών εστιών μόλυνσης.

# Υπολογίζεται ότι σε οδοντικές “επεμβάσεις” συμβαίνει 1 περίπτωση Βακτηριακής Ενδοκαρδίτιδας (Β.Ε.) ανά 45.000 επεμβάσεις χωρίς προστασία αντιβίωσης και 1 περίπτωση Β.Ε. ανά 150.000 επεμβάσεις με αντιβιοτική προφύλαξη.

# Από την άλλη, η χορήγηση αντιβίωσης έχει ένα μικρό κίνδυνο αλλεργίας. Πάντως η θανατηφόρα αλλεργία από τη χορήγηση Αμοξυκιλλίνης (π.χ. Amoxil) από το στόμα, είναι σπάνια.

# Η χορηγούμενη προληπτική αντιβίωση είναι συνήθως Αμοξυκιλλίνη 2 γραμμάρια από το στόμα 1 ώρα πριν (σε παιδιά 50 mg/κιλό βάρους).

Σε περίπτωση γνωστής αλλεργίας στην Αμοξυκιλλίνη (ή την Πενικιλλίνη) χορηγείται Κεφαλοσπορίνη ή Αζιθρομυκίνη ή Κλαριθρομυκίνη.

Β) Είσοδος μικροβίων από ΑΛΛΑ σημεία του σώματος:

>> ΔΕΝ υπάρχει απαγόρευση και μπορεί να ενδεχομένως να χορηγηθεί (οδηγία ΙΙβ) προληπτική αντιβίωση αν ο “ασθενής” είναι υψηλού κινδύνου, σε “επέμβαση” διαγνωστική ή θεραπευτική του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού, του ουροποιητικού, του γυναικολογικού, του γαστρεντερικού, του δέρματος και των μαλακών μορίων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

2023 ESC Guidelines for the management of infective endocarditis

https://academic.oup.com/eurheartj/advance-article/doi/10.1093/eurheartj/ehad193/7243107

2017 AHA/ACC Focused Update of the 2014 AHA/ACC Guideline for the Management of Patients With Valvular Heart Disease. A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association

https://www.ahajournals.org/doi/pdf/10.1161/CIR.0000000000000503